Warunki i pogoda
Nie jest tajemnicą, że trudności drogi wspinaczkowej odczuwamy zupełnie inaczej w zależności od zmieniających się warunków. Drogi letnie będą zdecydowanie bardziej wymagające w niskiej temperaturze i cieknącej skale, drogi zimowe w przepadającym śniegu, lodowe – w bardzo kruchym lodzie. Drogi alpejskie stanowią konglomerat tych czynników, stąd przewidywanie warunków panujących na nich stanowi istny labirynt.
O ile logistykę drogi możecie opracować w dowolnym momencie, dzień przed wyjściem lub nawet wiele miesięcy wcześniej, to informacje na temat warunków powinniście zebrać w okresie najbliższym samej wycieczki
Podejście i zejście
Często sprawdzając warunki zapominacie (my również :-)) o przeanalizowaniu warunków na podejściu. Niejednokrotnie, aby dostać się pod drogę wiosną będziecie musieli spakować raki, lub zabrać czekan, szczególnie w Alpach. Podobnie będzie z zejściem, wspinanie na południowej ścianie często wiąże się z zejściem po północnej stronie góry gdzie dłużej zalega śnieg.
Warunki na drodze
Warunki w ścianie w sposób zasadniczy determinują czas (a często w ogóle możliwość) przejścia. Bo można zastać świeży kopny śnieg, który nas zatrzyma na pierwszych metrach i dalej w ścianie (nie wspominając o zagrożeniu lawinowym). A może też się okazać, że są tak zwane betony (twardy śnieg) i przejście drogi odbędzie się w dobrym tempie i z czystą przyjemnością.
W przypadku letnich dróg, to warto się dowiedzieć, czy są one suche, bo jest wiele pięknych dróg, które są suche tylko przez kilkanaście dni w roku i trzeba uważnie obserwować pogodę aby wstrzelić się w tą właściwą chwilę. Są też drogi, które nie są aż tak bardzo zależne od warunków pogodowych, bo np schną szybko po deszczu (formacje płytowe) i często po porannej zlewie można już się na nich po południu wspinać.
O warunki warto, podobnie jak w przypadku topo, poszperać w Internecie, a w szczególności na grupach FB (np. Wspinanie w Tatrach,Chamonix – conditions for ice climbing, Alps – conditions for (ice) climbing), które zrzeszają ludzi aktywnie się wspinających w danym rejonie górskim. Warto również sprawdzić wśród znajomych czy ktoś nie był w tamtym rejonie, lub drodze i może jest nam w stanie przekazać więcej informacji.
Pogoda
Co najmniej kilka dni przed planowanym dniem przejścia drogi zacznijcie uważnie obserwować prognozy pogody i kamery (o ile są dostępne). Z wcześniejszego przygotowania powinniście wiedzieć, jak długie okno dobrej pogody potrzebne jest by droga wyschła, ale również jak długie okno potrzebujecie na pokonanie drogi i bezpieczne zejście.
W przypadku dróg letnich zwróćcie uwagę na:
- ilość dni słonecznych przed dniem wspinania, oraz wiatr – pozwoli to oszacować czy będzie sucho;
- wiatr prognozowany – często można o tym zapomnieć, a potem dziwić się, że urywa Wam głowę w czasie wspinania, a zjazdy zajmują dwa razy dłużej;
- temperaturę i ilość słońca (zachmurzenie) w dniu wspinania – będzie to miało duży wpływ na ilość wody którą należy zabrać, jak również na to czy wspinanie będzie w ogóle możliwe.
W przypadku dróg zimowych zwróćcie uwagę na:
- WARUNKI LAWINOWE – nie będziemy teraz o tym rozpisywać się, jeżeli wiecie co to znaczy, powinniście doszkolić się zanim pójdziecie zimą w góry;
- opad śniegu w całym sezonie, jak również w tydzień poprzedzający wspinaczke;
- ilość dni słonecznych i temperaturę oraz wystawę i okolice ściany – czy operowało na drodze słońce, czy śnieg miał szansę się przeobrazić, a lód wytworzyć;
- wiatr – jak wiemy wiatr jest budowniczym lawin, ale również po prostu przemieszcza śnieg, przez co sprawi, że warunki w dużej ścianie będą bardzo różne w różnych jej miejscach.
Warto wspomnieć, iż prognoza słonecznego dnia w górach jest ogólnie trudniejsza do przewidzenia, a dodatkowo może być obarczona różnym ryzykiem wystąpienia burzy. W przypadku miesięcy letnich będzie ono zdecydowanie większe niż w przypadku jesiennych.
Gdy nie ma komfortu prognozy pełnej ‘lampy’, w większym stopniu w planach uwzględniajcie sytuacje awaryjne.
Źródła prognoz pogody
Temat jest bardzo skomplikowany, a autorzy nie czują się na siłach wypowiadać w tym temacie w sposób autorytarny. Zachęcamy do przejrzenia wielu portali z pogodą i modeli i budowania własnej opinii na temat sprawdzalności prognoz w danym miejscu i zakresie. Warto wspomnieć, że niektóre modele pogodowe będą sprawdzać się w jednych górach lepiej, inne w innych. Dobrze zapytać lokalsów i poszerzyć znane portale (meteoblue.com, yr.no, mountain-forecast.com) czy aplikacje (Windy, Meteoblue) o strony lokalne (np: www.hzs.sk, chamonix-meteo.com etc.) które niejednokrotnie mają więcej informacji i lepszą sprawdzalność.
Czy prognoza powinna wpływać na wybór drogi?
Oczywiście! Należy przeanalizować jeszcze raz topo pod kątem:
- możliwości wycofu w przypadku deszczu i innych anomalii pogodowych;
- sprawdzić czy droga nie przechodzi przez formacje zbierające wodę ze ściany, jak na przykład kominy, połogie zacięcia czy rampy. Znane są historie wspinaczy, którzy utopili się w ścianie podczas załamania pogody.
Aklimatyzacja
Nie będziemy dziś opisywać jak się aklimatyzować, lecz jest to kolejny element, o który powinniście zadbać przed wspinaniem, zarówno w Alpach jak i w górach wyższych. Na dłuższym wyjeździe warto zacząć aklimatyzować się po prostu robiąc łatwiejsze cele.
Ilona Gawęda i Bartek Klimas
To jest artykuł z serii “Proszę się wspinać” – czyli naszego autorskiego cyklu poświęconego wspinaczce górskiej. Wszystkie artykuły znajdziesz tutaj.
